Νέο βιβλίο για το Βαλτινό - Του Δημητρίου Βασ. Μπούγα

 

Κυκλοφόρησε το νέο βιβλίο με τίτλο: ΔΗΜΟΔΗΣ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑ ΗΘΗ- ΕΘΙΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΒΙΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΒΑΛΤΙΝΟΥ ΚΑΙ ΚΑΤΩ ΕΛΑΤΗΣ ΤΡΙΚΑΛΩΝ».

Πρόκειται για ένα βιβλίο με σημαντικά ανέκδοτα στοιχεία για το χωριό μας, που η συγγραφή του έγινε το 1961 από τον αείμνηστο Δημοδιδάσκαλο του Δημοτικού Σχολείου Βαλτινού Δημητρίου Βασ. Μπούγα και εκδόθηκε φέτος το 2024, με την φροντίδα και επιμέλεια της κόρης του, Ελένης Μπούγα, στη μνήμη του πατρός της.

Στο εισαγωγικό του σημείωμα ο συγγραφέας εξηγεί τον λόγος και την αιτία για τον οποίο γράφτηκε αυτό το βιβλίο, καθώς έγινε κατόπιν της προτροπής της Φιλάρχαιου Εταιρείας Τρίκκης. 

Συγκεκριμένα στο εισαγωγικό σημείωμα αναφέρεται:

«Η Φιλάρχαιος Εταιρεία Τρίκκης αποσκοπώντας στην επαναφορά και διατήρηση των ελληνικών ηθών και εθίμων κάθε περιοχής του νομού Τρικάλων κάλεσε σε βοήθειά της όσους μπορούσαν να συνεισφέρουν στο σκοπό της.

Ο δάσκαλος από τη φύση του έργου του είναι από τους ενδεδειγμένους για αυτό το έργο. Είναι πραγματικά επίπονη αλλά επιβεβλημένη η περισυλλογή αυτού του υλικού και κατάταξής του καταλλήλως.

Υπακούοντας και εγώ σε μία τέτοια παράκληση της Φιλάρχαιου Εταιρείας Τρίκκης, προσέφερα τη βοήθεια μου με την πεποίθηση ότι κάτι προσφέρω και εγώ στο έργο αυτής.

Βαλτινό 28 Δεκεμβρίου 1961

Δημήτριος Βασ. Μπούγας

Δημοδιδάσκαλος Βαλτινού»

Στις 260 σελίδες του βιβλίου μπορεί να διαβάσει κανείς για την γενική και ιστορική εξέταση του Βαλτινού και των συνοικισμών του, για θέματα περί Διοίκησης, Εκκλησίες, Εκπαίδευση, Ιστορικά μνημεία, Διάφορα εθνικά και κοινωνικά γεγονότα, Λαογραφία και κοινωνικός βίος, Ήθη και έθιμα στις γιορτές και στα πανηγύρια, η κίνηση στην οικογένεια, Πανηγύρια- διασκεδάσεις-τραγούδια, κ.ά.

Παρακάτω παρουσιάζουμε ένα δημοτικό τραγούδι από το βιβλίο, που οι στίχοι του αναφέρονται στο Βαλτινό.

«Ο Μάρτης δεν εικοσάρισε» (τάβλας)

Ο μάρτης δεν εικοσάρισε κι ο Απρίλης δεν εμπήκε

Καταραχιάς συντάζονταν που μέσ’ απ’ το Ρωμαίικο

να βγει κατ’ Ασπροπόταμο, κατά το πορτοκόλι,

που ’χει ο μαύρος το νιζάμ’, που ’χει το χασμηλί του.

Δώδεκα μέρες έκανα στο Ριάχοβο από κάτω,

Για να διαβεί ο Κόρακας, ο πρώτος χασμηλής του,

Γιώργος Στουρνάρας πέρασε, μ’ αυτόν τον Βασιλάκη.

Γιώργο μου ρίξε τ’ άρματα, ρίξε και το ντουφέκι,

Και συ κύρ Βασιλάκη μου, κατέβα απ’ τ’ άλογό σου,

Κι έλα να κουβεντιάσουμε να πούμε μια κουβέντα.

Άσπρα γυρεύουν τα παιδιά, φλουριά τα παλληκάρια

και τρία γιλέκα ρούχινα και πέντε πανωφόρια.

Το καλαμάρι άρπαξε, την έρημη την πένα,

να στείλεις στη μανούλα του και στα γλυκά τ’ αδέρφια,

να π’λήσουν τα τσιφλίκια τους, στην έρημη Μεγάρχη.

Το Βαλτινό μην π’λήσουνε γιατί είναι πατρικό μας.

Βασίλη μ’ μάσε το παλτό απάν από το γόνα,

Ήταν η στράτα μακρινή, πέρα κατά Τζουμέρκα.

Τον πήρε το παράπονο και κάθεται και κλαίει.

Εσύ μάνα μ’ στα στρώματα και στα βαθειά γιοργάνια

Και ’γω μάνα μ’ στα ρέματα και στα βαθειά λαγκάδια.

Το δημοτικό αυτό τραγούδι της τάβλας, αναφέρεται στον Βασίλη Σιμή, από την οικογένεια Σιμή που είχε ιδιοκτησία «τσιφλίκια» στο Βαλτινό, απόγονοι της οποίας υπάρχουν και σήμερα. Ονειρεύτηκε ότι έπεσε το τσιουγκάνι (μεγάλος βράχος) και του πλάκωσε το κεφάλι. Το όνειρο αυτό το ερμήνευσε για κάτι κακό. Πράγματι, την επόμενη ημέρα από το όνειρο, τον συνέλαβαν οι κλέφτες για εξαγορά. Ο κλέφτης Καταραχιάς δεν ήθελε να τον «χαλάσουν» (σκοτώσουν), όταν όμως για μια στιγμή πήγε για σωματική του ανάγκη, οι υπόλοιποι τον σκότωσαν. Αμέσως ξεσηκώθηκε, πέταξε τα όπλα του και είπε στον κλέφτη που τον σκότωσε «να παράδες πάρε να φας». Επενέβηκαν και οι Τουρκικές αρχές, για να δώσουν όσα λίτρα ήθελαν οι κλέφτες για να τον σώσουν, όμως δεν τα κατάφεραν. Μετά από αυτό, μεταξύ των κλεφτών έπεσε δυσαρέσκεια, χωρίστηκαν σε ομάδες «μπουλούκια» και αλληλοεξοντώθηκαν.