Η ποιητική του χρώματος στα χάικου του ποιητή Ηλία Κεφάλα

 Νέα έκδοση από τη Φ.Ι.Α.Λ.Ε. Θεσσαλίας

Εκδόθηκε από τη Φιλολογική Ιστορική Αρχαιολογική Λαογραφική Εταιρεία Θεσσαλίας (Φ.Ι.Α.Λ.Ε.Θ.) και κυκλοφορεί ήδη το νέο βιβλίο με τίτλο «Η ποιητική του χρώματος στα χάικου του ποιητή Ηλία Κεφάλα», ενταγμένο στη σειρά «Κείμενα και Μελέτες» και είναι το πρώτο φιλολογικού-λογοτεχνικού ενδιαφέροντος έργο της σειράς, το οποίο ο εκδοτικός οίκος Κ. και Μ. Σταμούλη στη Θεσσαλονίκη ευχαρίστως συμπεριέλαβε στις εκλεκτές εκδόσεις του. 

Πρόκειται για μία μελέτη που συνέταξε η φιλόλογος Ναυσικά Μουλά, επιχειρώντας να ανιχνεύσει την ποιητική των χρωμάτων στα ποιήματα χάικου που εμπεριέχονται στα τρία έργα -«Το έρημο λυκόφως», «Σιωπητήριο χιονιού», «Τα χάικου των αιώνιων εποχών»- του συντοπίτη μας καταξιωμένου ποιητή Ηλία Κεφάλα, του οποίου η λογοτεχνική πένα είναι αναγνωρισμένη όχι μόνον πανελληνίως, αλλά και διεθνώς, αφού πολλά έργα του έχουν μεταφραστεί σε πολλές ξένες γλώσσες.  

Η συγγραφέας του βιβλίου ασχολήθηκε με την χάικου ποίηση, ένα ιδιαίτερο είδος ποίησης, πολύ αγαπητό στον ποιητή. Αναζήτησε στις τρεις συλλογές και κατέγραψε χρωματικά ονόματα και ρηματικούς τύπους που εκχέουν χρώμα, αναλύοντας παράλληλα τις σημασιοσυντακτικές δομές τους. Ερευνήθηκε η εικονοποιητική δύναμη των επιθέτων, κυρίως χρωματικών δεικτών, στις συνάψεις τους με ουσιαστικά, τα οποία ως έμμεσοι χρωματικοί όροι προσεγγίστηκαν επίσης σημασιοσυντακτικά στην αναφορά τους σε αντικείμενα που συνεισφέρουν χρωματικά χάρη στο φυσικό/τυπικό τους χρώμα. Αυτή η εικονοποιητική δύναμη των χρωματικών όρων δημιουργεί έναν κόσμο έγχρωμο και όχι ασπρόμαυρο, εξωτερικεύοντας συνάμα  την ψυχική διάθεση του ποιητή. Διαπιστώθηκε ότι η θλίψη και η μελαγχολία συνάδει με σκούρα και μουντά χρώμα, ενώ η χαρά και η ευφροσύνη με λαμπερά και φωτεινά χρώματα. Είναι εμφανής η κυριαρχία των φυσικών χρωμάτων, εφόσον οι έμμεσοι χρωματικοί όροι είναι περισσότεροι από τους άμεσους. Άλλωστε στη φύση τίποτα δεν είναι άχρωμο.

Με μεγάλη προσοχή η συντάκτρια μελέτησε τα χάικου του ποιητή, εντρύφησε στην ποιητική του τέχνη, διείσδυσε στον φαντασιακό του κόσμο, απ΄ όπου ανέσυρε χρώματα και εικόνες της γύρω πραγματικότητας. Αναδύεται από αυτήν τη μελέτη ένας πλούτος συναισθημάτων που εντυπωσιάζουν τον αναγνώστη, τον αγγίζουν και τον βυθίζουν στη μαγεία της λιλιπούτειας αυτής ποίησης, αναδεικνύοντας συγχρόνως τη δυναμική του 17σύλλαβου χάικου, που μέσα σε τρεις στίχους συλλαμβάνει και αιχμαλωτίζει το ακαριαίο συμβάν στη φύση. Όπως αναφέρει η συντάκτρια,  η ποιητική αυτή μινιατούρα συγκινεί με την πυκνότητα του λόγου, την καλαίσθητη λεξιχρησία, και ενίοτε λεξιπλασία, τη μορφική συμμετρία.

Ο επαρκής αναγνώστης καταδύεται στον πολύχρωμο βυθό, περιπλανιέται σε εικονοποιημένες σκέψεις και αναδύεται συναισθηματικά εμπλουτισμένος, αφού το χρώμα είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με το συναίσθημα. Αναμφίβολα οι χρωματικοί δείκτες είναι σημαντικοί στις τρεις συλλογές χάικου για την ποιητική τους δύναμη στην απεικόνιση και αισθητοποίηση ψυχικών καταστάσεων.

Ζώντας πλέον στον κόσμο της τεχνητής νοημοσύνης, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το καινοτόμο σε τέτοιου είδους εργασίες εγχείρημα της συγγραφέως να ζέψει στο άρμα της λογοτεχνίας τις δυνατότητες της Τεχνητής Νοημοσύνης. Επιλεγμένα χάικου, μέσω της τεχνολογίας, αποδόθηκαν εικονικά, ενσαρκώνοντας έτσι τη φαντασία, χωρίς όμως να στερείται από τον αναγνώστη η δική του δυνατότητα εικονοποίησης των στίχων.