Ανεμολόγιο - Διεύθυνση και ονομασία των ανέμων

 Η διεύθυνση του ανέμου χαρακτηρίζεται από το σημείο του ορίζοντα από όπου πνέει ο άνεμος και όχι προς τα που πνέει ο άνεμος.

Εκφράζεται δε είτε σε μοίρες (αρχής γενομένης από τον γήινο μαγνητικό Βορρά), είτε με σύμβολα ανεμολογίου (ανεμορρόμβοι), είτε ονομαστικά (επίσημα ή γραικολεβαντίνικα όπως λέγονται τα κοινά).

Επίσης και με πολλά άλλα ονόματα χαρακτηρίζονται οι άνεμοι ανάλογα με τα χαρακτηριστικά τους, τον τόπο, την ένταση και την διεύθυνσή τους.

Εκτός από τα τοπικά τους ονόματα, οι άνεμοι στην Ελλάδα φέρουν ανάλογα με την διεύθυνση προέλευσής τους δύο ονόματα: Ένα επίσημο και ένα κοινό. Δείτε παρακάτω τους ανέμους:

Τραμουντάνα (Βόρειος άνεμος, Β – 000°)

Προέρχεται από το λατινικόtrans – montanus, που σημαίνει ο «πέρα από τα βουνά» (ή σε ελεύθερη απόδοση ο «βουνίσιος»), σε σχέση με την οροσειρά των Άλπεων που για τους Λατίνους σημάδευε τον Βορρά.

Γραίγος (Μέσης, ΒΑ Βορειοανατολικός άνεμος – 045°)

Ο γραίγος είναι δριμύς και ψυχρός άνεμος, ο οποίος προκαλεί τρικυμία, ενώ συγγενής άνεμος είναι και ο γραιγολεβάντες, ο οποίος πνέει από ΒΑ-Α διεύθυνση.

Λεβάντες (Απηλιώτης, Ανατολικός άνεμος – 090°)

Ο Λεβάντες, στην αρχαία ελληνική γνωστός ως ο τοπικός άνεμος Απηλιώτης (ο ήλιος ανατέλλει από την ανατολή), χρησιμοποιείται στη ναυτική διάλεκτο από την αντίστοιχη χρήση στα ισπ. (levante = ανατολή).

Σιρόκος (Εύρος, ΝΑ Νοτιοανατολικός άνεμος – 135°)

Ο Σιρόκος ή σοροκάδα είναι ένας δυνατός άνεμος, ο οποίος μπορεί να φτάσει τα 100 χλμ/ώρα σε ταχύτητα και έχει διάρκεια συνήθως λίγων ημερών (1-4).

Λόγω της διεύθυνσής του μεταφέρει μεγάλες ποσότητες σκόνης, η οποία περιστασιακά ευθύνεται για μειωμένη ορατότητα και μεγάλη συγκέντρωση σωματιδίων στην ατμόσφαιρα.

Από σκοπιάς θερμοκρασίας, ο σιρόκος είναι ένας ξηρός και θερμός άνεμος. Στην πορεία του προς τη δυτική Ευρώπη συνήθως προσλαμβάνει υγρασία και συχνά συνοδεύεται με βροχή, η οποία μεταφέρει τη σκόνη και παρουσιάζει το φαινόμενο της λασποβροχής.

Όστρια (Νότιος άνεμος – νοτιάς, Ν – 180°)

Η όστρια είναι ο νότιος άνεμος, ο οποίος κατά τη ναυτική παράδοση της Μεσογείου φαινομενικά πνέει από τις ακτές της βόρειας Αφρικής.

Ο νοτιάς όπως έχει επικρατήσει να λέγεται είναι άνεμος ήπιος, θερμός και υγρός, ο οποίος συχνά φέρνει βροχή και μεταφέρει σκόνη από την έρημο Σαχάρα.

Λόγω της διεύθυνσής του συχνά συγχέεται με τον Σιρόκο και τον Λίβα.

Γαρμπής (Λίβας, ΝΔ Νοτιοδυτικός άνεμος – 225°)

Κατά τη ναυτική παράδοση της Μεσογείου ο Λίβας ή Γαρμπής είναι ο ΝΔ άνεμος.

Το όνομα Λίβας προέρχεται από τη λέξη λιψ (= Λίβυος) και συνδέεται με το γεγονός ότι φαινομενικά πνέει από τη Λιβύη· το όνομα Γαρμπής έχει αραβική προέλευση (garbī), το οποίο σημαίνει δυτικός.

Ο Λίβας είναι κατά βάση ένας ήπιας ταχύτητας ξηρός και θερμός άνεμος, ο οποίος πνέει στη Μεσόγειο καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, ωστόσο επηρεάζει κατά κύριο λόγο την Κορσική.

Στην παραδοσιακή γεωργία έχει επικρατήσει να λέγεται πως ο Λίβας καίει τα σπαρτά, καθώς τα χαρακτηριστικά του ευνοούν την αφυδάτωση των καλλιεργειών, οδηγώντας ενδεχομένων στην αποξήρανσή τους, ή ακόμη και σε καταστροφή της σοδειάς.

Πουνέντες (Ζέφυρος, Δ δυτικός άνεμος  – 270°)

Ο Ζέφυρος στην ελληνική μυθολογία ήταν προσωποποίηση του δυτικού ανέμου (Πουνέντε), ο οποίος εξακολουθεί να αναφέρεται με αυτό το όνομα ακόμα και σήμερα. Θεωρείται γιος της Ηούς και του Αστραίου, αδελφός του Βορέα.

Είναι άνεμος απαλός, δίνει δροσιά στα Ηλύσια Πεδία και βοηθάει στη βλάστηση.

Μαΐστρος (Σκίρων, ΒΔ Βορειοδυτικός άνεμος- 315°)

Ο Μαΐστρος είναι ο βορειοδυτικός άνεμος για τους ναυτικούς.

Συχνά αναφέρεται και ως μαϊστράλι που έχει κυριαρχήσει, και στην καθημερινή ζωή εκτοπίζοντας σε μεγάλο βαθμό την αρχαιοελληνική «Σκίρων».