Παρασκευή 11 Οκτωβρίου 2024

Το «Ζωτικό Ψεύδος» ή η «Αυτοεξαπάτηση». Αφιέρωμα στην Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας

 Του Ηλία Γιαννακόπουλου

 «Για να είμαστε ευτυχισμένοι, πρέπει να μη μας απασχολούν πολύ οι άλλοι» (Αλμπέρ Καμύ).

Αλήθεια πόσες φορές δεν μάς ξεγέλασε η εικόνα ενός συνανθρώπου μας που διαλαλούσε την ευτυχία του; Πόσες φορές, επίσης δεν διαψευστήκαμε από τη γνώμη που είχαμε σχηματίσει για την ψυχική υγεία κάποιου άλλου ανθρώπου έως τη στιγμή που η σκληρή πραγματικότητα έδειχνε το μέγεθος της προσπάθειας και της σκηνοθεσίας του για να φαίνεται ισορροπημένος και ευτυχισμένος;

Αλλά και πόσες φορές δεν συλλάβαμε τον εαυτό μας να πασχίζει για να δείχνει διαφορετικός από ό,τι είναι εσωτερικά; Πόσες φορές, επίσης, δεν ακολουθήσαμε την τακτική της στρουθοκαμήλου μπροστά σε μία βεβαιωμένη κατάσταση όπου η εσωτερική πάλη για επιβίωση και ισορροπία κρυβόταν πίσω από ένα χαμόγελο αμεριμνησίας και από μία όψη ανεμελιάς;

Προς τι, λοιπόν, όλη αυτή η υποκρισία και η πάλη ανάμεσα στο «Είναι» (η πραγματική ταυτότητα) και στο «Φαίνεσθαι» (η εικόνα, η ψευδής ή η επιθυμητή κατάσταση ); Προς τι η σύγκρουση του αληθινού εαυτού μας με τον κοινωνικό εαυτό μας; Γιατί επιλέγουμε τη συγκάλυψη της πραγματικής μας ταυτότητας και προβάλλουμε την κοινωνική μας;

Οι άλλοι πώς μάς γνωρίζουν; Από την κοινωνική μας ταυτότητα (κοινωνικός Εαυτός) ή από τον πραγματικό Εαυτό μας τον οποίο επιμελώς αποκρύπτουμε; Ποιος είναι αυτός ο Κοινωνικός Εαυτός μας και ποιος τον διαμορφώνει;  Γιατί στο τέλος κι εμείς οι ίδιοι ταυτιζόμαστε ή συντασσόμαστε με τον κοινωνικό εαυτό μας και λιγότερο με τον πραγματικό; Μήπως είμαστε μοιρασμένοι στα δύο και πάσχουμε ως ανθρώπινο είδος από έναν εσωτερικό διχασμό με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ψυχική μας υγεία και για τον τρόπο που επικοινωνούμε με τον ανθρώπινο περίγυρό μας;

Ερωτήματα και διλήμματα που χρόνια τώρα ή και αιώνες ταλανίζουν την ανθρώπινη σκέψη  (Φιλοσοφία, Επιστήμη) χωρίς να έχουν βρεθεί ή διατυπωθεί και οι πειστικές απαντήσεις. Κι αυτό γιατί ο άνθρωπος κατά βάθος είναι κατασκεύασμα εξωγενών παραγόντων και περισσότερο νοιάζεται για την κοινωνική του ταυτότητα (για το πώς θέλει να τον βλέπουν οι άλλοι) και λιγότερο για την αυθεντικότητα και τη γνησιότητα του βαθύτερου «Είναι» του.