Η μουσική του Μάνου Χατζιδάκι (Για την Παγκόσμια Ημέρα της Μουσικής)

 

Μια νότα από τον Μάνο Χατζιδάκι δεν είναι ποτέ απλώς ήχος. Είναι ψίθυρος ψυχής· είναι φτερούγισμα φωτός ανάμεσα στις ρωγμές της καθημερινότητας. Η μουσική του δεν περιγράφεται — κατοικείται. Μπαίνεις μέσα της όπως μπαίνεις σ’ ένα όνειρο αχνό, σχεδόν ξεχασμένο· κι όμως, εκεί μέσα θυμάσαι ποιος είσαι, τι αγάπησες, τι σε πόνεσε και — το σπουδαιότερο — τι ακόμα μπορείς να ελπίζεις.

Πολλοί τη χαρακτηρίζουν «λυπητερή». Κι όμως, δεν είναι η λύπη της παραίτησης, δεν είναι η μελαγχολία της ήττας. Είναι η λεπτή, καθαρή θλίψη που νιώθεις μπροστά σε κάτι αληθινά όμορφο· σαν ένα ηλιοβασίλεμα που σε συγκινεί, γιατί σου θυμίζει πόσο ευλογημένο είναι το ότι υπήρξε.

Εγώ δεν βλέπω θλίψη. Βλέπω γαλήνη. Ακούω αγγέλους να σιγοτραγουδούν στις στέγες των σπιτιών. Αισθάνομαι παιδικά βήματα σε μοναχικούς δρόμους, όχι με φόβο αλλά με προσμονή· σαν να επιστρέφουν στο σπίτι με τα χέρια γεμάτα φως. Εκεί που άλλοι βλέπουν σκοτάδι, εγώ διακρίνω φλόγες. Όνειρα. Προσευχές.

Η μουσική του Χατζιδάκι δεν σε βγάζει από τη θλίψη — τη μεταμορφώνει. Σου δείχνει πως μπορείς να είσαι ευάλωτος και ταυτόχρονα δυνατός· να πονάς, αλλά να συνεχίζεις· να κλαις, και να ονειρεύεσαι.

Γιατί αυτή η μουσική έχει κάτι από την άνοιξη που ανθίζει ακόμα και μέσα στον χειμώνα. Δεν είναι ποτέ κραυγαλέα. Δεν χαϊδεύει το αυτί — αγγίζει την καρδιά. Και την αγγίζει με τρόπο σχεδόν μυστικό· όπως το πρώτο φως της αυγής που δεν κάνει θόρυβο, μα αλλάζει όλον τον κόσμο.

Μέσα στις μελωδίες του υπάρχει μια υπόσχεση: πως τίποτα δεν χάνεται στ’ αλήθεια. Πως κάθε τι όμορφο, ακόμη κι αν περάσει, αφήνει ένα ίχνος — έναν ήχο — που συνεχίζει να τραγουδά μέσα μας.

Και αυτός ο ήχος, για μένα, δεν είναι ποτέ καταθλιπτικός.

Είναι η φωνή της ελπίδας που αρνείται να σιωπήσει.

Ένα σύννεφο που μοιάζει με πουλί

 

Η Χριστίνα Βότσιου φαίνεται να έχει μια βαθιά σύνδεση με το φευγαλέο, με εκείνο που γεννιέται και χάνεται μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα. Το σύννεφο-πουλί, αιωρούμενο σε έναν ουρανό βαμμένο από το ηλιοβασίλεμα, είναι μια υπενθύμιση ότι η ομορφιά δεν χρειάζεται διάρκεια — αρκεί να την αναγνωρίσεις.

Στο λιόγερμα, εκεί στο Βαλτινό, που ο ουρανός φορά τα πιο αθώα του χρώματα, ένα σύννεφο γεννιέται στη μορφή πουλιού — σαν ψυχή που ξέφυγε απ’ το σώμα του κόσμου και πέταξε ελεύθερη.

Δεν είναι απλώς σύννεφο.
Είναι το σχήμα της προσμονής,
μια ανάμνηση που αρνήθηκε να ξεθωριάσει,
ένα όνειρο που αποφάσισε να μείνει λίγο ακόμη.

Τα φτερά του λούζονται με ροζ ανταύγειες —
ίσως απ’ τον ήλιο που φεύγει,
ίσως απ’ την καρδιά που ανασαίνει ακόμη ελπίδα.

Το βλέμμα υψώνεται.
Κι εκεί, σε μια τόσο απλή στιγμή,
όλα μοιάζουν να έχουν νόημα:
το πέταγμα, η σιωπή, η σκιώδης μορφή που δεν λέει τίποτα,
και όμως λέει τα πάντα.

Ίσως να ’ναι μήνυμα.
Ίσως να ’ναι απλώς ένας χαιρετισμός του ουρανού,
που με σύννεφα μάς θυμίζει
πως τίποτα δεν κρατά για πάντα —
παρά μόνο η ανάγκη να ονειρευτούμε.